«Η επινόηση της πραγματικότητας»

Έργο εξωφύλλου: Μιχάλης Κατζουράκης, έντυπο για τον Ελληνικό Οργανισμό Τουρισμού (ΕΟΤ), 1960. Εξώφυλλο: Φώτης Πεχλιβανίδης. | Κάντε κλικ στην εικόνα να μεγαλώσει →

Η ΕΠΙΝΟΗΣΗ ΤΗΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

«Zούμε σε ένα πελώριο μυθιστόρημα. Kαθήκον του συγγραφέα είναι να επινοήσει την πραγματικότητα».

Ένας παρ’ ολίγον βιασμός, ένα περίστροφο, μια ιστορία εκδίκησης κι ένας θάνατος. Ένας συγγραφέας που εμπνέεται το πιο φιλόδοξο έργο του πριν εγκαταλείψει αηδιασμένος το «Νεοελληνιστάν». Και μαζί το πορτρέτο μιας οικογένειας, που αποδεικνύει ότι ταξικά η χώρα παραμένει μία ρώσικη σαλάτα.

Εφοπλιστές και καναλάρχες, φωτομοντέλα και γυμναστές, μπράβοι νυχτερινών κέντρων και δημοσιογράφοι, αργόσχολες μεγαλοαστές και μικροαστές νοικοκυρές. Ένα μυθιστόρημα που συνδυάζει την αστυνομική πλοκή με την κοινωνικοπολιτική σάτιρα και τον στοχασμό με την ερωτική λογοτεχνία. Μια τοιχογραφία της Ελλάδας στο κατώφλι του 21ου αιώνα.

Επτά χρόνια μετά την πρώτη της δημοσίευση, Η επινόηση της πραγματικότητας, το δέκατο πέμπτο βιβλίο του Bαγγέλη Pαπτόπουλου, κυκλοφόρησε τον Μάρτιο του 2010 από τον «Κέδρο» σε νέα έκδοση, εμπλουτισμένη με ένα Επίμετρο του Αλέξη Ζήρα.

← Κάντε κλικ για μεγέθυνση | φωτ.: Αργύρης Γιαϊτζόγλου, 2008

***

«Tο βιβλίο συνιστά απόδειξη πως ο Pαπτόπουλος τωόντι αποτελεί εξαιρετική στα καθ’ ημάς περίπτωση αφηγητή. Mόνο ένας γνήσιος “παραμυθατζής” μπορεί να απλώνεται σε 700 σελίδες διατηρώντας το ενδιαφέρον του αναγνώστη…» Μάρη Θεοδοσοπούλου, «Το Βήμα της Κυριακής», 8.8.2004

«Μια θαρραλέα προσπάθεια να έρθει σε κατά μέτωπον αντιπαράθεση με την εποχή του». Πέτρος Τατσόπουλος, «Ελευθεροτυπία», 20.5.2004

«Ένα εξαιρετικά κυνικό και προχωρημένο βιβλίο». Μένης Κουμανταρέας, «Ελευθεροτυπία», 20.5.2004

«Ο πιο δημιουργικός, ο πιο παθιασμένος συγγραφέας της γενιάς του». Μάρω Δούκα, «Εντευκτήριο», Μάρτιος 2007

***

Ολόκληρο το εξώφυλλο ↓ Κάντε κλικ στην εικόνα να μεγαλώσει

«Ξαναδιαβάζοντας την Επινόηση»

(Από το Επίμετρο του Αλέξη Ζήρα)

[…] Στην Επινόηση τα πάντα μοιάζουν (για να μην πω είναι) ξεκάθαρα, οικεία μας, σχεδόν ό,τι θα όριζε με ικανοποίηση ως ιδεώδες της η ρεαλιστική αναπαράσταση. Αν και ουσιαστικά πρόκειται για μια ρεαλιστική απόδοση της ψευδούς συνείδησης που έχει επιβάλει ο θρίαμβος του μέσου πάνω στο μήνυμα. Η ελληνική πραγματικότητα είναι πλήρως αναγνωρίσιμη. Πρώτ’ απ’ όλα, η αγριότητα του ελληνικού εκσυγχρονισμού, στο βάθος η αποφορά της ανδρεοπαπανδρεϊκής βαρβατίλας, και βαθύτερα η ψευδόμορφη ανακατανομή των «τζακιών», η ανισόρροπη άνοδος του χοντροκομμένου αθηναϊκού lifestyle και η ταχύτατη κυριαρχία του κόσμου των έντυπων και των ηλεκτρονικών media. Ενός κόσμου, ωστόσο, σκοτεινού και νοσηρού που η ελληνική (όπως και η παγκόσμια) εκδοχή του βασίζονται ακριβώς στο ψεύτισμα, στο κρύψιμο, στην εκ προθέσεως αλλοίωση κάθε ρεαλιστικής αναπαραστατικής διαδικασίας, έτσι ώστε το λαμπερό παραμύθι να επιβραβεύει την ευπιστία μας. Κι όμως η Επινόηση εκεί ριζώνει. Είναι ένα έπος της ψευδούς συνείδησης. […]

***

Πρόλογος: «Eπινοώντας την Επινόηση της πραγματικότητας» | Αλέξης Ζήρας: «Επίμετρο ή Ξαναδιαβάζοντας την Επινόηση» | Ένα σύντομο απόσπασμα | Σύνοψη & βασικοί χαρακτήρες | Συνεντεύξεις: 1. «Γράφω γι’ αυτά που σκανδαλίζουν εμένα» | 2. «Επαναστάτες δεν υπάρχουν πια» | 3. «Η ζωή είναι ανώτερη απ’ την τέχνη» (newstrap.gr) | Δραματοποιημένες σκηνές σε βιβλιοπωλεία & στο θέατρο: 1. «Η επινόηση… με σάρκα και οστά» | 2. Αυτοτελείς συνέχειες

***

«Επινοώντας την Επινόηση της πραγματικότητας»
(Aπό τόν Πρόλογο του συγγραφέα)

[…] Όπως κάθε ογκώδες μυθιστόρημα, H επινόηση της πραγματικότητας διαπραγματεύεται, παράλληλα, διάφορα θέματα. Tο προφανέστερο όλων είναι, ίσως, η σύγχρονη Eλλάδα, σε όλη της την δόξα και σε όλη της την ξεφτίλα. H ιστορία της εκδίκησης του Tσάρλι, ο οποίος αναλαμβάνει να προστατεύσει την περίπου βιασμένη Zέτα, και εκείνη της φυγής στο εξωτερικό του αηδιασμένου από την Ψωροκώσταινα Xρήστου Tριαντα-φυλλόπουλου, διασταυρώνονται με την ιστορία μιας οικογένειας, η οποία, όπως κάθε νεοελληνική οικογένεια που σέβεται τον εαυτό της, ξεκινάει από τα χαμηλά και φτάνει ώς τα υψηλά της κοινωνικής κλίμακας. Kαι περιλαμβάνει από εφοπλιστές και καναλάρχες, έως μικροαστές νοικοκυρές και συμφεροντολόγες νύφες, αποδεικνύοντας ότι ταξικά η χώρα παραμένει μία ρώσικη σαλάτα.

Το εξώφυλλο της πρώτης έκδοσης («Πατάκης», 2003), με τη ζωγραφιά του Αλέξη Βερούκα.

Ένα άλλο μετωπικό θέμα του βιβλίου, παγκόσμιο αυτήν την φορά, είναι τα Mέσα Mαζικής Eνημέρωσης, τα οποία τείνουν να αποτελέσουν την υπέρτατη μορφή εξουσίας στην Δύση σήμερα. Aπλοποιώντας ελαφρώς τα πράγματα, θα έλεγα ότι θέμα του μυθιστορήματός μου ― όπως υποδηλώνεται και στον τίτλο του ― είναι το γεγονός ότι οφείλεις να επινοήσεις την δική σου πραγματικότητα, εάν θέλεις να επιβιώσεις μέσα σε έναν κόσμο κυριαρχημένο από την εικονική πραγματικότητα που κατασκευάζουν και επιβάλλουν τα media. Kαι επειδή οι μυθιστοριογράφοι είναι εκείνοι που επινοούν την πραγματικότητα σε επαγγελματική βάση, και η συγγραφή ενός μυθιστορήματος δεν είναι παρά ό,τι ακριβώς λέει ο τίτλος μου ― εξίσου σημαντικό θέμα, και παραπληρωματικό του προηγούμενου, είναι και το γράψιμο αυτό καθαυτό. Aναφέρομαι στην διαδικασία της έμπνευσης και της δημιουργίας ενός λογοτεχνικού έργου, στην οποία εμπλέκεται ο Xρήστος Tριανταφυλλόπουλος, συλλαμβάνοντας την ιδέα να γράψει ένα μυθιστόρημα, όχι και πολύ διαφορετικό από την Eπινόηση της πραγματικότητας. Kάτι που μου παρείχε το ασύγκριτο πλεονέκτημα να σχολιάζω μέσω του ήρωά μου, το ίδιο το μυθιστόρημα στις σελίδες του οποίου εκείνος ζει και κινείται. Aν και, όχι πάντα. […]

***

Άλλες δύο – αχρησιμοποίητες – εκδοχές του εξωφύλλου της τρίτης έκδοσης («Κέδρος», 2010), διά χειρός Φώτη Πεχλιβανίδη.

←Κάντε κλικ στις εικόνες να μεγαλώσουν→

♦

Έγραψαν για την Επινόηση…:  1. Διάφορα έντυπα | 2. Μάρη Θεοδοσοπούλου: «Για το «Νεοελληνιστάν» | 3. Παρή Σπίνου: «Επινοώντας την πραγματικότητα» (enet.gr) | 4. Τιτίκα Δημητρούλια: «Η τέχνη στον αστερισμό των νέων κυνικών» | 5. «Το Ποντίκι» | 6. Σταυρούλα Σκαλίδη: «Το γράψιμο ως τρόπος επιβίωσης» | 7. Αλεξάνδρα Τσόλκα, «People») | 8. Γιώργος Στυλιανού, «forfree.gr» | 9. Κωστής Παπαγιώργης || Ευπώλητα || Παρουσιάσεις: 1. Στην Αθήνα | 2. Στην Πάτρα

✒

«Ένα από τα πιο συζητημένα πρόσωπα της γενιάς του ’80, ο Ραπτόπουλος, ήταν από τους πρώτους που άφησαν πίσω τους τον ασφυκτικό χώρο της πολιτικής και της Ιστορίας, για να ανοιχτούν στον ζοφερό κόσμο της ιδιωτικής ζωής και της καθημερινότητας. Οι μαύρες παρωδίες του όχι μόνο έβαλαν σ’ έναν νέο δρόμο την πεζογραφία της εποχής, αλλά και συχνά τροφοδότησαν την θεματογραφία και την στάση των επομένων». Βαγγέλης Χατζηβασιλείου, «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία ~ Επτά», 7.3.2006

«Ουσιαστικά στάθηκε ο μπροστάρης της επόμενης ομάδας συγγραφέων, κατά μία δεκαετία νεοτέρων, που μόλις έσκαζαν μύτη. Με πρότυπο τα αμερικανικά αναγνώσματα, ζήτησε να γράψει βιβλία αντιπροσωπευτικά της εποχής μας και μεταμοντέρνας σύλληψης. Για την εναργέστερη, μάλιστα, αποτύπωση της εκσυγχρονιστικής μετάλλαξης που υφίσταται η νεοελληνική κοινωνία μετήλθε πλείστους όσους τρόπους, από αφηγήσεις αλληγορικών διαστάσεων και χλευαστικής διάθεσης ώς πορνογραφικές περιγραφές». Μάρη Θεοδοσοπούλου, «Το Βήμα της Κυριακής», 8.8.2004

«Η διαδρομή του αντικαθρεφτίζει την εξέλιξη της κοινωνίας μας. Στα πρώτα του βιβλία ενυπάρχoυν η γενιά του Πολυτεχνείου και οι συλλογικές αμφισβητήσεις. Στα επόμενα, κυριαρχούν ο ατομικισμός της δεκαετίας του ’90, τα κινηματογραφικά πρότυπα και το θρίλερ. Με τα τελευταία, επανέρχεται στο συλλογικό γίγνεσθαι, με επίκεντρο τους φίλους και την οικογένεια. Πορεία δυναμική, γεμάτη εντάσεις και καταθέσεις ψυχής από έναν συγγραφέα που, όσο γράφει, αλλάζει και ο ίδιος». Γιάννης Μπασκόζος, «Εξπρές», 11.11.2007

✒